امیرالمؤمنین علیهالسلام به فرزندش حسن(علیهالسلام)فرمود:
لا تَلُم إنساناً یَطلُبُ قوتَهُ؛ فَمَن عُدِمَ قوتَهُ کَثُرَت خَطایاهُ.
کسی را که برای به دست آوردن روزی تلاش میکند، سرزنش مکن؛ چون کسی که خرج زندگیاش را نداشته باشد، خطاهایش زیاد میشود.
یا بُنَیَّ، الفَقیرُ حَقیرٌ لا یُسمَعُ کَلامُهُ، ولا یُعرَفُ مَقامُهُ، لَو کانَ الفَقیرُ صادِقاً یُسَمّونَهُ کاذِباً، ولو کانَ زاهِداً یُسَمّونَهُ جاهِلاً.
فرزندم؛ فقیر بیارزش به شمار میآید، سخنش را گوش نمیدهند و از مقامش آگاه نیستند. اگر فقیر راستگو هم باشد، او را دروغگو مینامند و اگر نسبت به دنیا بیرغبت باشد، او را نادان میخوانند.
یا بُنَیَّ، مَنِ ابتُلِیَ بِالفَقرِ فَقَدِ ابتُلِیَ بِأَربَعِ خِصالٍ: بِالضَّعفِ فی یَقینِه ِ، وَالنُّقصانِ فی عَقلِه ِ، وَالرِّقَّةِ فی دینِهِ1، وقِلَّةِ الحَیاءِ فی وَجهِه ِ، نَعوذُ بِاللّهِ مِنَ الفَقرِ!2
فرزندم؛ کسی که به فقر گرفتار شود، به چهار ویژگی تلخ گرفتار میشود:
- ایمانش ضعیف میشود،
- عقلش کمتر میشود،
- دینش سست میگردد
- و حیایش در چهرهاش کم میشود.
از فقر، به خدا پناه میبریم!