همه ما دوستانی داریم که توی روزهای خوب و مهمونیها کنارمون هستن. همکارایی که همیشه لبخند میزنن و آدمایی که ادعای شجاعت و آرامش دارن. اما چطوری بفهمیم کدومشون واقعیه و کدوم فقط یه نقابه؟
لقمان حکیم یه نسخه خیلی ساده و کاربردی برامون پیچیده که مثل یه اسکنر، باطن آدما رو نشون میده. میگه سه جا هست که عیار واقعی هرکس معلوم میشه:
۱. میخوای بفهمی کی واقعاً صبوره؟
صبر کن تا عصبانی بشه.
۲. میخوای بفهمی کی واقعاً شجاعه؟
ببین وقت خطر چیکار میکنه.
۳. میخوای بفهمی کی رفیق واقعیه؟
وقتی بهش نیاز داری ببین کجاست.
حالا بیا اینا رو خودمونیتر و ساده تر باز کنیم:
۱. آزمون عصبانیت: کی واقعاً آرومه؟
تا وقتی همه چیز خوبه، همه ما میتونیم آدمای آروم و منطقی باشیم. اما امتحان واقعی وقتی شروع میشه که یکی پاشو میذاره رو دُممون!
- لحظه امتحان: توی ترافیک یکی میپیچه جلومون، سر کار حقمون رو میخورن، یا یکی یه حرف سنگین بهمون میزنه.
- آدم معمولی: از کوره در میره، داد میزنه، یا حداقل یه ناسزای آبدار نثار طرف میکنه!
- آدم صبور واقعی: آتیش میگیره، اما شعلهش رو کنترل میکنه. نفس عمیق میکشه و به جای یه واکنش انفجاری، یه راه حل عاقلانه پیدا میکنه.
یادت باشه: شخصیت واقعی آدما نه در آرامش، که در طوفانِ خشم معلوم میشه.
۲. آزمون خطر: کی واقعاً دل و جرئت داره؟
حرف زدن از شجاعت خیلی راحته. همه ما توی جمعهای دوستانه قهرمانیم! اما وقتی موقعیت ترسناک و جدی میشه، داستان فرق میکنه.
- لحظه امتحان: وقتی باید از حق یه مظلوم دفاع کنیم، وقتی میبینیم جایی فساد هست و باید جلوش بایستیم، یا وقتی پای آبرو و سلامتیمون وسطه.
- آدم مدعی: اولین نفریه که صحنه رو ترک میکنه یا خودش رو به اون راه میزنه.
- آدم شجاع واقعی: با اینکه میترسه، اما نمیذاره ترس کنترلش کنه. جلو میاد و کاری که درسته رو انجام میده.
شجاعت یعنی نترسیدن نیست، شجاعت یعنی با تمام ترسی که داری، باز هم قدم برداری.
۳. آزمون نیاز: کی رفیقه، کی فقط هم مسیره؟
این یکی دیگه آخرشه! شاید تلخ باشه، اما دقیقترین راه برای شناختن دوستای واقعیه.
- لحظه امتحان: وقتی جیبت خالی میشه، وقتی مریض میشی، وقتی یه شکست بزرگ میخوری و حالت بده، یا وقتی همه پشت سرت حرف میزنن.
- رفیقنماها: یهو سرشون شلوغ میشه، تلفنشون رو جواب نمیدن، یا با یه “ایشالا درست میشه” غیبشون میزنه.
- رفیق واقعی: شاید نتونه کوه رو برات جابجا کنه، اما کنارت میشینه. به حرفات گوش میده. هر کاری از دستش بربیاد انجام میده و مهمتر از همه، بهت ثابت میکنه که تنها نیستی.
دوستای روزای خوش مثل سایهان، تا وقتی خورشید هست، دنبالت میان. رفیقای واقعی مثل ستارهان، تو تاریکترین شبا پیداشون میشه.
حرف آخر:
دفعه بعد که خواستی روی کسی حساب باز کنی، ببین توی این سه آزمون چه نمرهای میگیره. اینطوری آدمای واقعی و ارزشمند زندگیت رو پیدا میکنی.1
- قالَ لُقمانُ : ثَلاثَةٌ لا يُعرَفُونَ اِلاّ فى ثَلاثَةِ مَواضِعَ: لايُعرَفُ الحَليمُ اِلاّ عِندَ الغَضَبِ، وَ لايُعرَفُ الشُّجاعُ اِلاّ فِى الحَربِ، وَلا تَعرِفُ أَخاكَ اِلاّ عِندَ حاجَتِكِ اِلَيْهِ. [ميزان الحكمه به نقل از اختصاص مفيد ص 264]
لقمان حكيم فرمود: سه كس شناخته نشوند مگر در سه جا: انسان بردبار شناخته نمى شود مگر در هنگام غضب، فرد شجاع شناخته نمى شود مگر در هنگامه جنگ، و برادرت را نخواهى شناخت مگر آنگاه كه به او نيازمند باشى . ↩︎