سوره اسراء آیه 59 الی 61
وَمَا مَنَعَنَا أَنْ نُرْسِلَ بِالْآيَاتِ إِلَّا أَنْ كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ ۚ وَآتَيْنَا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِهَا ۚ وَمَا نُرْسِلُ بِالْآيَاتِ إِلَّا تَخْوِيفًا ﴿٥٩﴾ وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ ۚ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ ۚ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا ﴿٦٠﴾ وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِينًا ﴿٦١﴾ قَالَ أَرَأَيْتَكَ هَٰذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلَّا قَلِيلًا ﴿٦٢﴾
آیه 59 سوره اسراء – شتر صالح و علت نفرستادن معجزات درخواستی مردم
مردم مکه از پیامبر معجزات عجیب می‌خواستند، مثل اینکه کوه‌های مکه (كوه صفا) طلا شوند یا صاف شوند و تبدیل به زمین کشاورزی شود. خدا فرمود:
ما می‌توانیم این کار را بکنیم، ولی تجربه نشان داده ملت‌های قبلی وقتی معجزه دیدند، آن را باور نکردند و تکذیب کردند. نتیجه‌اش این شد که عذاب شدند.
مثلاً قوم «ثمود» یک شتر خاص از طرف خدا دیدند که نشانه‌ای روشن از حقانیت بود، ولی به آن ظلم کردند (آن را کشتند) و نابود شدند.
پس ما معجزه‌ها را فقط برای هشدار و بیدار کردن مردم می‌فرستیم، نه برای اینکه هرچه دلشان خواست انجام دهیم.
ساده‌ترین برداشت:
- خدا هر معجزه‌ای را نمی‌آورد، چون بیشتر آدم‌های لجوج حتی بعد از دیدن معجزه ایمان نمی‌آورند و نابود می‌شوند.
- شتر صالح یک نشانه از طرف خدا بود، ولی قوم لجوج آن را از بین بردند.
- معجزه وسیله امتحان و هشدار است، نه وسیله سرگرمی.
آیه 60 سوره اسراء – خواب پیامبر و شجره ملعونه
خدا به پیامبر فرمود:
من همه مردم را زیر نظر دارم. خوابی که به تو نشان دادم و آن «درخت نفرین‌شده» که در قرآن آمده، فقط برای این بود که مردم آزمایش شوند.
ما این هشدارها را می‌دهیم، ولی بعضی‌ها نه تنها اصلاح نمی‌شوند، بلکه سرکشی‌شان خیلی بیشتر می‌شود.
توضیح داستان خواب و شجره ملعونه:
- پیامبر در خواب دید که میمون‌هایی روی منبرش بالا می‌روند.
- از این خواب ناراحت شد. جبرئیل آمد و گفت: اینها نشانه‌ی حاکمان آینده‌اند که از بنی‌امیه خواهند بود و امت تو را به فتنه و فساد می‌کشانند.
- خدا گفت: این موضوع را برای امتحان مردم نشان دادم، بعضی‌ها می‌فهمند و مراقب می‌شوند، ولی بعضی‌ها بدتر می‌شوند.
- درخت نفرین‌شده یعنی یک خاندان یا گروهی که ریشه‌دار است و چون مردم را منحرف می‌کند، از طرف خدا لعنت شده است.
- این خاندان طبق روایات معتبر، همان «بنی‌امیه» هستند و بزرگ‌ترین جنایتشان حادثه کربلا به دست یزید بود.
ارتباط این آیه با قبلی:
در آیه قبل، قوم ثمود امتحان شدند با شتر صالح و شکست خوردند.
در این آیه، امت پیامبر هم امتحان می‌شوند با فتنه «بنی‌امیه» که دشمن اهل‌بیت هستند.
آیه 61 سوره اسراء – سجده فرشتگان به آدم و نافرمانی ابلیس
خدا به یاد پیامبر می‌آورد: زمانی که به فرشتگان گفتیم “به آدم سجده کنید”، همه سجده کردند، جز ابلیس که گفت:
“آیا برای کسی سجده کنم که از گل ساخته‌ای؟”
داستان خیلی ساده
- خدا انسان را آفرید و به فرشتگان دستور داد که برای احترام به مقام آدم، سجده کنند (این سجده پرستش آدم نبود، بلکه فرمانی از سوی خدا بود).
- همه فرشته‌ها بدون بحث، سجده کردند.
- فقط ابلیس مخالفت کرد و گفت: “من بهترم، چون از آتش ساخته شده‌ام، او از گل ساخته شده است. چرا باید به موجودی که از خاک است، سجده کنم؟”
- ابلیس با این حرف، خود را برتر دانست و به فرمان خدا عمل نکرد.
